Tagarchief: populisme

Esther Bejarano, Auschwitz-overlevende: bestrijd de AfD en neonazi’s

Geplaatst op door

In juni 2020 zal een delegatie van het Comité van Waakzaamheid Bergen-Belsen en Hamburg bezoeken. Daar woont Esther Bejarano (geboren als Esther Loewy in 1924), voorzitter van het Duitse Auschwitz-Komitee en een van de laatste overlevenden van de concentratiekampen Auschwitz en Ravensbrück.

Op 27 januari 1945 is Auschwitz bevrijd door het Rode Leger. Precies 75 jaar later schrijft Bejarano een scherpe, analytische Open Brief aan bondspresident Steinmeier en bondskanselier Merkel (en bevriende organisaties, waaronder het CvW). Hierin roept zij onder meer op tot een daadkrachtig optreden tegen de extreemrechtse AfD en de moorddadige neonazi-groepen.

OPEN BRIEF AAN DE OVERHEID EN ALLE MENSEN DIE VAN DE GESCHIEDENIS WILLEN  LEREN

Wil je iemand de kans geven om van de geschiedenis te leren, dan moet hij toch allereerst die geschiedenis onthouden. Helaas vergeet hij zo gemakkelijk. En vaak vergeet hij de cruciale lessen. (Lukas Bärfuss, toespraak Georg-Büchner-Preis 2019)

Kinderen bij de bevrijding

Geachte bondspresident, geachte bondskanselier en iedereen die Nooit meer Auschwitz wil.

Waar staan wij, dit land en deze maatschappij, 75 jaar na de bevrijding van het concentratiekamp Auschwitz door het Rode Leger?

Plots waren er geen nazi’s meer, in 1945 – allemaal waren ze weg. Maar Auschwitz is niet weg uit ons. De gezichten van de verdoemden die de gaskamers in werden gedreven, de geuren bleven, de beelden, altijd met de dood voor ogen, de nachtmerries ’s nachts.

Lees verder →

Postfascisme (2 en slot) Wat kan links leren uit het verleden?

Geplaatst op door

Waarin onderscheiden de sterk groeiende extreemrechtse bewegingen in Europa, de VS en Brazilië zich van de klassieke fascistische beweging? En wat hebben zij gemeen? Deze actuele vragen beantwoordt historicus prof. Enzo Traverso van Cornell University in de VS uitvoerig in een interview (Jacobin, februari 2019) over zijn boek The New Faces of Fascism. Wij publiceren de onverkorte vertaling van dit interview in twee afleveringen.

In deze tweede aflevering gaat het over extreemrechts dat het gat opvult van de sociaal-democratie. Linkse bewegingen moeten zichzelf opnieuw uitvinden, maar ook een volstrekt andere inhoud brengen dan het rechtspopulisme. Bijvoorbeeld een andere houding jegens vluchtelingen, stelt prof. Traverso. De goede verstaander herkent in het interview ongetwijfeld ook elementen uit de Nederlandse situatie.

Traditionele waarden

U schrijft over het ‘doorbreken van het stilzwijgen’ rond openlijke uitingen van fascistische of extreemrechtse politieke entiteiten. U erkent daarbij dat extreemrechts in Europa enige legitimiteit heeft verworven door het gat op te vullen van de terrein verliezende sociaal-democratische partijen, maar lijkt tegelijkertijd een diepere kwestie aan de orde te stellen die raakt aan het idee van wat u een ‘regime van historiciteit’ noemt. Kunt u nader ingaan op het verband dat u legt tussen onze ‘democratieën zonder geheugen’ en de opkomst van extreemrechts?

Het postfascisme is een wereldwijd verschijnsel dat echter niet steeds dezelfde kenmerken heeft. Dit explosieve mengsel van nationalisme, xenofobie, racisme, charismatisch leiderschap, ‘identiteitspolitiek’ en verzet tegen globalisering kan verschillende vormen aannemen.

Lees verder →

Extreemrechts in Frankrijk verslagen door zijn verwekkers

Geplaatst op door

(redactie)

De eerste ronde van de Franse presidentsverkiezingen op 23 april is gewonnen door de ‘jeune premier’ Emmanuel Macron, voormalig bankier bij Rothschild en korte tijd minister in de regering van Manuel Valls. Samen hebben Macron en Valls grote stappen gezet in de afbraak van de Franse sociale zekerheid, waarbij ze autoritaire machtsmiddelen (artikel 49-1, dat het mogelijk maakt per decreet te regeren) niet hebben geschuwd.

(foto: rellen in Parijs in de nacht van de verkiezingen)

Zelfs de eigen ‘socialistische’ partij was niet bereid deze onttakeling nog voor haar rekening te nemen. President Hollande, die de bui al zag hangen, heeft als eerste herkiesbare president in de Vijfde Republiek (in 1958 door De Gaulle gevestigd) ervan afgezien zich herkiesbaar te stellen. Dat was bij een waardering van rond de 2 procent geen slechte beslissing. En Benoît Hamon, kandidaat voor de PS, is met 6,8 procent afgeserveerd. Een resultaat dat overeenkomt met dat van de Nederlandse PvdA, die dezelfde neoliberale koers heeft gevaren.

Lees verder →

Nee tegen het ‘verkeerde soort populisme’

Geplaatst op door

(redactie)

De uitslag van de Tweede Kamerverkiezingen van 15 maart 2017 is door velen begroet als een afwijzing van Wilders, omdat hier het ‘verkeerde soort populisme’ zou zijn verslagen. Maar door wat? Door een ‘goed soort populisme’? Want steeds meer klinken de leuzen van Wilders door in de programma’s van met name VVD en CDA.

Tijdens de verkiezingen van 2012 deden twee van de tien verkiezingsprogramma’s beloften die in strijd zijn met bestaande rechten en vrijheden. Volgens de Orde van Advocaten zijn dat er inmiddels al vijf van de dertien.

In dit opzicht biedt de overwinning op Wilders, en hoe die behaald werd, minder reden tot optimisme dan velen denken.

Lees verder →

Leestafel alfabetisch

Geplaatst op door

Dit zijn de tot nu toe besproken teksten van onze kleine bibliotheek over oud en nieuw fascisme. Klik op de naam van de auteur om bij de desbetreffende bespreking te komen.

Bréville, Benoît. ‘Islamophobie ou prolophobie?’ Le Monde Diplomatique (februari) (2015).

Halper, Jeff. War Against the People. Israel, the Palestinians and Global Pacification. London: Pluto Books, 2015.

Lees verder →

Rechts populisme en autoritaire staat: in de Weimar-republiek en nu.

Geplaatst op door

Kees van der Pijl

Het grote gevaar van de huidige politieke ontwikkeling is het bij elkaar komen van een massa ontevredenen die hun heil zoeken bij rechts-populistische politieke partijen en bewegingen; en de uitbouw van een autoritaire staat. In Nederland zien we enerzijds Wilders en anderen die de ontevredenheid mobiliseren door thema’s als vreemdelingenhaat uit de taboesfeer te halen. Politieke en sociale omgangsvormen verruwen, het beschimpen van mensen op grond van huidskleur of geloof wint terrein.

Anderzijds zijn de partijen van het ‘midden’ bezig de repressieve staatsmacht uit te bouwen en roeren ze de oorlogstrom. De ontwerp-sleepnetwet van Plasterk (PvdA) herinnert eraan dat mocht Wilders ooit aan de regering komen, de instrumenten om een autoritaire staat in te voeren voor hem klaar liggen. Aangenomen door het ‘nep-parlement’ in een klimaat van angst voor ‘terrorisme’ en ‘Poetin’, waardoor allerlei verslechteringen kunnen worden doorgevoerd.

Welke historische parallellen zijn er met de jaren dertig?

Direct na de machtsovername van Hitler analyseerde de sociaal-democratische jurist Franz Neumann hoe de opkomst van de nazi’s mogelijk was gemaakt. Daarna zocht hij een goed heenkomen in de VS, waar hij later zijn beroemd geworden boek over de nazi-staat, Behemoth, zou publiceren. 

Lees verder →

Naar een politiestaat met massa-aanhang?

Geplaatst op door

Kees van der Pijl

Onverstoorbaar werkt men verder aan de invoering van een politiestaat, ook in Nederland. Op 10 februari 2017 debatteerde de Tweede Kamer over de omstreden sleepnet-wet. Van tevoren was al bekend dat de Wet op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten, zoals de wet voluit heet, kan rekenen op steun van VVD, PvdA, CDA en SGP.

PvdA-minister Plasterk, eerder betrapt op leugens inzake het doorgeven van in Nederland afgeluisterde telefoongesprekken, is doodleuk aangebleven en verdedigt nu deze wet. Wie het vuile werk voor de Amerikanen en de NAVO opknapt, is politiek onschendbaar; zoveel is wel duidelijk.

De gevestigde partijen leggen zo de basis voor een politiestaat; vanaf uiterst rechts wordt er tegelijkertijd een massabasis voor gecreëerd. Op dinsdag 14 februari is de stemming in de Tweede Kamer, maar de buit is al binnen. Zal de Eerste Kamer nog een spaak in het wiel steken? (NEE, 10 oktober)

Lees verder →

Paus waarschuwt Europa voor populisten

Geplaatst op door
trouw.nl

Europeanen moeten oppassen dat ze niet opnieuw achter populisten als Hitler aanlopen, waarschuwde paus Franciscus in een interview. Over president Trump hield de paus zich op de vlakte.
 “Ik denk dat we eerst maar eens moeten afwachten”, zei de paus over Trump in een interview met de Spaanse krant El Pais, dat vrijdag werd gehouden en zaterdag verscheen. “Ik loop niet graag op mezelf vooruit en wil mensen ook niet voorbarig beoordelen.”

Lees verder →

En dan is er Trump (1). De ‘opstand der horden’

Geplaatst op door

Dit is het eerste artikel rond de verkiezing van Donald Trump als nieuwe president van de VS. Het behandelt de neergang van de (sociaal-) Democraten en de opkomst van de populisten. 

Kees van der Pijl

Met de overwinning van Donald Trump in de Amerikaanse presidentsverkiezingen is een nieuwe fase ingegaan van de ‘opstand der horden’ (term van de Spaanse conservatief Ortega y Gasset uit 1930). Het is een opstand tegen de mondialisering van de economie waarmee het kapitaal een eind heeft gemaakt aan de sociale bescherming door de staat en een open wereldmarkt heeft willen creëren.

Daarin stroomt het geld naar waar het ’t meest opbrengt, en stromen de mensen naar plekken waar hun arbeidskracht concurrerend is. Dat laatste ervaren degenen die nog denken of hopen dat ze beschermd zullen worden (tegen ontslag, bij ziekte of ouderdom) als een bedreiging.

In de VS was de Democratische partij lang (d.w.z. vanaf de jaren dertig) de partij die samen met de vakbonden deze bescherming leverde, zij het altijd in combinatie met  imperialistische buitenlandse politiek. Onder Bill Clinton liet de partij het eerste, de sociale bescherming, los en sindsdien is het bergafwaarts gegaan voor de Democraten.

(tabel van Jonathan Webber)

Clinton breidde de NAVO tegen alle afspraken in uit naar het voormalig Warschaupakt, En nadat Bush de ‘War on Terror’ had gelanceerd en de VS teruggetrokken had uit ontwapeningsaccoorden met de USSR resp. Rusland, zette Barack ‘Yes We Can’ Obama het Bush-programma voort met drones en een raketschild aan de Russische grenzen (‘tegen Iran’).

Lees verder →

De grenzen dicht? Goed idee (3) Stop de buitenlandse financiering van culturele en politieke groepen

Geplaatst op door

Waar rechts-populisten de grenzen willen sluiten voor vluchtelingen en arbeidsmigranten, ziet het Comité van Waakzaamheid vooral drie andere dreigingen vanuit het buitenland: speculatief kapitaal, schimmige afluisterdiensten en duistere geldstromen (naar culturele en politieke instellingen). Hier het laatste uit een serie van drie artikelen.

Kees van der Pijl

Door de recente couppoging in Turkije is de bemoeienis van Ankara met de verhoudingen in Nederland weer in het nieuws gekomen. Deze poging is door Erdoğan op het conto van de Gülen-beweging geschreven, waardoor de tegenstellingen tussen Turkse Nederlanders hoog zijn opgelaaid.

Nu valt het te betwijfelen of de geestelijk leider Gülen, die in de hele wereld culturele en onderwijsinstellingen subsidieert, inderdaad achter de couppoging zit.  Maar de hierheen geïmmigreerde Turken van het platteland (overwegend Erdoğan-aanhangers) verschillen wel degelijk van hun meer verstedelijkte landgenoten met een middenklasse-achtergrond (vaak op Gülen geöriënteerd als zij moslims zijn). En die tegenstellingen worden vanuit het buitenland aangewakkerd.

De Gülen-aanhang is gericht op integratie. Erdoğan en zijn AKP willen echter dat de 6,5 miljoen in het buitenland levende Turken juist aan de eigen taal en cultuur vasthouden. Vanuit Turkije worden daarom in Nederland circa 150 moskeeën gefinancierd en bestuurd, plus nog eens zo’n honderd Milli Görüs-moskeeën, en circa 1500 stichtingen en verenigingen.

Zo wordt de integratie van Turkse Nederlanders tegengegaan. Nu betekent verzet tegen integratie vaak dat men de voorwaarden wil verbeteren waaronder deze integratie moet plaatsvinden. Bij de PvdA-afsplitsing DENK lijkt dat zeker het geval. Of de partij dat louter met Nederlandse middelen wenst te bereiken of ook met steun van Ankara, is echter van groot belang.

Hoe gevaarlijk buitenlandse bemoeienis met de verhoudingen binnen Nederland is, wordt pas goed duidelijk als we kijken naar Geert Wilders.

Lees verder →